پس از رسیدن به مشهد نخستین دغدغه هر زائری پیدا کردن مکانی برای اسکان است و چه جایی بهتر از مجموعه‌هایی که متعلق به آستان قدس رضوی است. همه خسته از راه می‌رسند اما پر از شوق دیدارند. به مشهدالرضا(ع) می‌آیند و میهمان موکب‌هایی می‌شوند که سفره بابرکت آقا(ع) را به همت بنیاد کرامت آستان قدس رضوی در آن‌ها پهن کرده‌اند. بنیادی که تمامی امکانات خود را بسیج کرده تا میزبانی تمام‌عیاری از زائران علی بن موسی الرضا(ع) داشته باشد.
۵ موکب در پنج محور اصلی منتهی به حرم مطهر رضوی
ایام شهادت امام رضا(ع) شلوغ‌ترین روزهای سال در مشهد است. عاشقان و دلدادگان سلطان خراسان از گوشه و کنار ایران خود را در این روزها به مشهد می‌رسانند تا در عزای حضرت(ع) در حرمش باشند.
بنیاد کرامت آستان قدس رضوی نیز کوشیده است با فراهم کردن فضای اسکان و پذیرایی از این زائران، میزبانی شایسته برای میهمانان آقا(ع) باشد. معاون خدمات اجتماعی بنیاد کرامت رضوی در این باره می‌گوید: «خدماتی که بنیاد کرامت آستان قدس رضوی و معاونت خدمات اجتماعی این آستان و مؤسسه‌های تابعه در دهه آخر صفر ارائه می‌دهند در دو بخش خواهد بود؛ بخش نخست شامل الزامات زیارت مانند تأمین اسکان و تغذیه زائران در شهر مشهد است».
جعفر رئیسیان‌زاده ادامه می‌دهد: «حجم ورودی زائران در این ایام به گونه‌ای است که در بعضی موارد شاهد این هستیم برخی زائران به دلایل مختلف سرپناه مناسبی برای اسکان پیدا نمی‌کنند و در پارک‌ها و خیابان‌های منتهی به حرم مطهر سرگردان می‌شوند و یا درخواست بیتوته در حرم مطهر را دارند. این موضوع از نظر تکریم زائر برای آستان قدس قابل پذیرش نیست. به این منظور هفت موکب به عنوان موکب‌های خدمتگزار در پنج روز پایانی ماه صفر برای خدمت‌رسانی به زائران در نظر گرفته شده است».
به گفته رئیسیان‌زاده تیم‌های مختلفی از جمله خدام و گروه‌های دیگر برای شناسایی زائرانی که در اطراف حرم مطهر حضور دارند و برای تأمین اسکان به مشکل برخورده‌اند تشکیل شده است. برای این دسته از زائران توسط گروه‌های شناسایی پیش ثبت‌نام در سامانه انجام می‌شود و پس از ارجاع به یکی از موکب‌ها در آنجا فرایند نام‌نویسی تکمیل شده و برای آن‌ها کارت پذیرش صادر می‌شود. زائران می‌توانند پس از دریافت کارت به مدت سه شبانه‌روز در آن موکب اسکان داشته باشند. ورود و خروج و تمامی خدمات برای زائران نیز با ارائه این کارت میسر خواهد بود.
بنیاد کرامت رضوی به منظور رفاه بیشتر زائران، پنج موکب خود را در شعاع ۵۰۰ تا ۶۰۰ متری حرم مطهر بر پا کرده است تا آن‌ها برای رسیدن به حرم فاصله‌ای حداقلی را بپیمایند. این موکب‌ها همگی به نام موکب امام رضا(ع) هستند و به یاد و خاطره شهدای خدمت به نام این شهدا مزین شده‌اند. این پنج موکب شامل موقعیت شهید مالک رحمتی، موقعیت شهید آل‌هاشم، موقعیت شهید سردار موسوی، موقعیت شهید رئیسی و موقعیت شهید امیر عبداللهیان به ترتیب با ظرفیتی حدود ۴هزار و ۵۰۰ نفر، ۲هزار و ۵۰۰ نفر، هزار و ۵۰۰ نفر، ۳هزار و ۵۰۰ نفر و ۳هزار نفر پذیرای زائران خواهند بود.
معاون خدمات اجتماعی بنیاد کرامت رضوی درباره این مواکب پنج‌گانه می‌گوید: «در مجموع این پنج موکب اصلی اطراف حرم جمعیتی افزون بر ۱۵هزار نفر را در هر شبانه‌روز اسکان داده و در سه وعده صبحانه، ناهار و شام پذیرایی خواهند شد. همه امکانات از جمله خدمات استحمام، سرویس بهداشتی، چایخانه، آشپزخانه و… نیز برای آنان فراهم می‌شود. علاوه بر آن غرفه‌های فرهنگی شامل کودک و نوجوان، پاسخ به مسائل شرعی، مشاوره مخصوص بانوان، نماز جماعت، مراسم عزاداری و… در این موکب‌ها فعال خواهد بود».
مسئولان آستان قدس رضوی هنگام راه‌اندازی این موکب‌ها فکر همه چیز را کرده‌اند تا زائران با خیال آسوده در آن اقامت داشته باشند، یکی از این موارد بحث مهم ایمنی این فضاهاست.
او در این باره توضیح می‌دهد: «این پنج موکب کلیه استانداردهای مواکب اسکان موقت را دارند و تمامی امکانات و تجهیزات این موکب‌ها تحت استاندارد پدافند غیرعامل و سازمان آتش‌نشانی قرار دارند. کلیه تجهیزات اطفای حریق و سایر تجهیزات ایمنی هم در تمامی پنج موکب در نظر گرفته شده است. علاوه بر آن در دو موکب موقعیت شهید آیت‌الله رئیسی و موقعیت شهید امیرعبداللهیان دو اکیپ آتش‌نشانی نیز مستقر خواهند بود».
تمام امکانات آستان قدس رضوی در خدمت اسکان زائران است
علاوه بر این موکب‌های پنج‌گانه که در اطراف حرم مطهر رضوی وجود دارند، فضای دیگری نیز توسط مؤسسه تربیت بدنی آستان قدس به منظور اسکان و پذیرایی از زائران در این ایام در نظر گرفته شده است. کلیه سالن‌های سرپوشیده ورزشگاه امام رضا(ع) با نام موقعیت شهید هنیه به صورت شبانه‌روزی امکان اسکان حدود ۵هزار نفر از زائران را فراهم کرده‌اند. البته در کنار این موکب بزرگ، دو موکب شاندیزی‌ها و سیستانی‌ها هم با توزیع میان‌وعده به زائران خدمت‌رسانی می‌کنند.
مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی آستان قدس با مشارکت قرارگاه امام رضا(ع) نیز با فراهم کردن فضایی در باغ‌اردوگاه خاتون واقع در چهارراه خیام امکان اسکان موقت و استراحت را برای جمعیت زائران به ویژه زائران پیاده فراهم کرده است. علاوه بر آن در این مکان روزانه افزون بر ۱۰ هزار وعده غذا در سه نوبت صبحانه، ناهار و شام میان جمعیت عزادار حضرت(ع) توزیع خواهد شد. همچنین این مرکز با راه‌اندازی پویش «خانه‌های رضوی» مردم مشهد را برای اسکان رایگان زائران با خود همراه کرده است.
این موکب‌ها از تاریخ ۱۲ تا ۱۴ شهریور ماه از زائران پذیرایی خواهند کرد، البته به گفته رئیسیان‌زاده پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته تا در صورت ازدیاد جمعیت در روزهای پیش از ۱۲ شهریور آمادگی لازم برای پذیرایی و اسکان از زائران در این موکب‌ها وجود داشته باشد.
او توضیح می‌دهد: «خدمت‌رسانی و آمادگی ما در پنج روز آخر خواهد بود. یک یا دو مورد از موکب‌ها در صورت نیاز تا دو روز پس از شهادت امام رضا(ع) نیز فعال خواهند بود. مطابق پیش‌بینی‌های انجام گرفته در هر ۲۴ساعت در این هفت موکب به ۱۷ تا
۲۰ هزار زائر خدمت‌رسانی خواهیم کرد».
تأمین مالی مورد نیاز برای تمامی این موکب‌ها بر عهده بنیاد کرامت رضوی است. همچنین بخش دوم خدمات بنیاد کرامت آستان قدس رضوی در دهه پایانی صفر، کمک و حمایت از تشکل‌های مردم‌نهاد و هیئت‌هایی است که به زائران ارائه خدمت می‌کنند. این بنیاد از تمامی موکب‌های بین‌راهی محورهای مواصلاتی منتهی به مشهد با توزیع بیش از ۱۰۰ تن کالای اساسی شامل برنج، گوشت، آب معدنی و… حمایت کرده است.
تمام مشهد از زائران میزبانی می‌کند
به جز موکب‌های موقتی که در این ایام پذیرای زائران هستند، مؤسسه موقوفه زائر نیز به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های بنیاد کرامت آستان قدس رضوی تمام امکانات خود را برای اسکان زائران در این ایام مهیا کرده است.
دو مجموعه زائرسرا و زائرشهر رضوی که در همه روزهای سال آماده پذیرایی از زائران هستند در ایامی چون دهه پایانی صفر و شهادت امام رضا(ع) بیشتر از قبل مورد توجه قرار می‌گیرند و ظرفیتشان تکمیل می‌شود. مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی در این باره می‌گوید: «در سال گذشته به صورت متوسط در هر سه روز از جمعیتی حدود ۶ تا ۷ هزار نفر پذیرایی کردیم و امسال نیز پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته تا مشابه سال‌های قبل با تمام امکانات به زائران خدمت‌رسانی کنیم».
او همچنین اضافه می‌کند: «دارالشفای زائرشهر و زائرسرا نیز با حساسیتی ویژه در دهه آخر صفر به صورت ۲۴ساعته فعال خواهند بود و برای خدمت‌رسانی بهتر از دانشگاه علوم پزشکی نیز درخواست کرده‌ایم با امکانات بیشتر حضور داشته و پاسخگوی موارد درمانی و… زائران باشد».
اما با ظرفیت بالا، این دو مجموعه جوابگوی جمعیت زیاد زائران در این ایام نیستند و بسیاری از زائران برای پیدا کردن اسکان با مشکل مواجه می‌شوند. به گفته حسینی برای کمک به حل این مشکل پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته و مسئولان مؤسسه موقوفه خدمات زائر بنیاد کرامت رضوی این امکان را فراهم کرده‌اند تا زائران بتوانند در صورت نیافتن محلی برای اقامت از فضای محوطه زائرسرا و زائرشهر رضوی برای نصب چادر استفاده کنند. به این ترتیب زائران می‌توانند با خیالی آسوده در یک محیط امن مستقر شوند و از سایر امکانات مجموعه نیز استفاده کنند.
با وجود این موضوع اسکان زائران در روزهای پایانی ماه صفر همت بیشتری می‌طلبد، حسینی در این باره می‌گوید: «جمعیت زائران در این دهه در مشهد بیش از هر زمان دیگری است. هر چند سایر امکانات و فضاهای آستان قدس مانند سالن تربیت بدنی، فضاهای باغ خاتون و… در اختیار زائران قرار می‌گیرد اما باز هم پاسخگوی این جمعیت نیست. با توجه به اینکه زائران میهمان شهر ما هستند، تمام ما مشهدی‌ها باید از آن‌ها میزبانی کنیم بنابراین از همه مجموعه‌ها، ارگان‌ها و افرادی که توان دارند، درخواست می‌کنیم پای کار بیایند و در این راه با هر امکاناتی که دارند کمک کنند. سال گذشته بسیاری از مردم در منازل خود از زائران پذیرایی کردند امسال نیز می‌توانند خانه‌های خالی که امکان پذیرایی دارند را به ما معرفی کنند و ما نیز زائران را به آن‌ها معرفی کنیم».
خبرنگار: زهرا زنگنه / قدس آنلاین
